Istoričar umetnosti dr Miša Rakocija održaće večeras, 1. novembar 2016. godine u 19.00 časova u galeriji Društva arhitekata Niša (Generala Milojka Lešjanina 52), predavanja na temu „Urbana topografija srednjevekovnog Niša“.
I pored toga što je vizantijski Nisos i srpski Niš u srednjem veku imao važnu ulogu, kako za Vizantiju tako i za Srbiju, malo je podataka o samom gradu i njegovom izgledu. Kada se spomene Niš, obično se pomisli na danas vidljivu tursku tvrđavu iz XVIII veka koja je prekrila stari grad i u našoj svesti projektovala viziju o njegovom srednjovekovnom izgledu. Izostali su i napori da se na osnovu raspoloživih podataka dođe do idelane rekonstrukcije izgleda srednjovekovnog grada Niša. Ovo je prilika da se upoznamo kako je mogao izgledati kasnorimski Naisus, vizantijski Nisos i srpski Niš. Kada se prvi put spominje grad Niš posle dolaska Slovena. Kako su se prostirali i kako su izgledali gradski bedemi, gde su bile gradske crkve, trgovi, gradski kvartovi i nekropole. Kakva je bila urbana topografija i shema vizantijskog Nisosa i srednjovekovnog srpskog Niša. Gde je bio znameniti manastir Sv. Prokopija.
Zašto Stefan Nemanja obnavlja nepoznatu crkvu Sv.Pantelejmona. Šta Srbi grade u Nišu. O rasporedu utvrđenja koja su čuvala prilaz gradu. Da bi saznali kako je Niš izgledao u srednjem veku upoznaćemo se sa znanim materijalnim tragovima uz iscrpnu analizu zapisa putopisaca i starih karata.
Stari Niš je očuvao urbani kontinuitet od antičkog, preko ranovizantijskog, srednjevizantijskog i srpskog perioda, do kasnog srednjeg veka, uvažavan i u vreme graditeljske aktivnosti Turaka i izgradnje Tvrđave. Kao što je ranovizantijski Naisos uvažavao gradske komunikacije antičkog Naisusa, tako se i srednjovizantijski Nisos nadovezao na zatečene glavne arterije grada iz minulih vremena, jednako uvažene i od Srba.
Urbanizam Niša bio je osmišljen po sistemu koncentričnih krugova sa utvrđenim Malim (gornji) gradom sa donžon kulom i Veliki (donji) grad opasan bedemom i podgađem. Niš je grad sa istorijskim i urbanim kontinuitetom sa gradskim četvrtima, forumom, trgovima, sa zgradama za stanovanje, mrežom ulica, crkavama, tržnicom i gusto naseljenim podgrađem.
Nisos je rezultat vizantijskog urbanizma i kao takav, bio je grad u kome se živelo u skladu sa građanskim zakonima, a ne samo tvrđava sa vojnom posadom. Gradski život u Nišu se nije razlikovao od onog u drugim većim gradovima širom vizantijskog sveta i potonje srpske države.
Gradjanin.rs